Bij AZ staat alles direct op het scherp, na de blamerende start van de Europese campagne. Trainer Maarten Martens heeft nog veel knopen door te hakken in de zoektocht naar eerherstel. Dit is de huidige situatie per linie.
Verdediging:
De gatenkaas uit Alkmaar was vorige week te koop in Finland. AZ heeft het seizoen nooit zo slecht gestart als dit jaar, wat voornamelijk te wijten was aan de zwakke defensie. In Tampere werden er minstens vier tegendoelpunten gescoord, elk na persoonlijke fouten in de verdediging. AZ moet direct volop aan de slag om de Europese campagne te overleven. In mei was het al een grote inspanning nodig om de voorrondes van de Conference League te bereiken, via de play-offs na het reguliere seizoen in de Eredivisie. De eerste ronde leek echter een formele gebeurtenis te worden, na de connectie met de Finse bekerwinnaar Ilves Tampere. Niets was minder waar.
De reeks defensieve fouten startte met een fout van Maxim Dekker, die zich liet verrassen door een dieptepass op Ilves-aanvaller Roope Riski. Tijdens de tweede tegengoal lieten Dekker, Mees de Wit en Wouter Goes zich achtereenvolgens als kinderen aftroeven. Het derde doelpunt van Finland kwam gelukkig voort uit een uitbraak na een AZ-corner, waarbij Peer Koopmeiners een negatieve hoofdrol had. En toen moest de meest verbijsterende tegengoal nog plaatsvinden. De halve ploeg van Maarten Martens lag te slapen tijdens een inworp van Ilves Tampere. Beide basisbacks, David Møller Wolfe en Seiya Maikuma, waren in Finland niet aanwezig vanwege blessures. De Wit en Denso Kasius, hun vervangers, bakten er niets van. Martens deed zelf ook een bijdrage door een van zijn beste verdedigers, Alexandre Penetra, op de reservebank te plaatsen. Dekker, zijn vervanger, speelde een zeer ongelukkige wedstrijd voordat hij door een blessure uitviel. ‘In deze wedstrijd hadden we verwacht vaak op hun helft te kunnen voetballen. Dus wilden we vanuit twee kanten achterin het spel versnellen’, verklaarde Martens zijn opvallende keuze. ‘Maxim kan met zijn linkerbeen de bal gecamoufleerd tussen de linies door spelen. Voor Penetra is zo’n keuze niet leuk, maar hij ging er professioneel mee om.’
De spoeling aan de achterkant is nu dun. Routinier Bruno Martins Indi ging transfervrij naar Sparta Rotterdam, terwijl zijn verwachte opvolger Dekker en jongeling Billy van Duijl geblesseerd zijn. Twee dagen na de teleurstelling in Finland werden de belangrijkste spelers uit dat duel gespaard, terwijl Martens, samen met Penetra, gebruikmaakte van de laatste beschikbare opties. Tijdens de oefenwedstrijd tegen Olympiakos bekleedde Kristijan Belic de rechtercentrale rol, de middenvelder die uit Alkmaar vertrekt. Na de onderbreking werd Belic vervangen door Jong AZ-middenvelder Kasper Boogaard. Na de wedstrijd gaf Martens aan dat ook middenvelder Koopmeiners centraal achterin kan spelen, in antwoord op de vraag of hij versterking in die positie nodig heeft.
Op de rechtsbackpositie en linksbackpositie heeft Martens de keuze uit verschillende smaken. Aan de rechterkant is jeugdspeler Elijah Dijkstra (18) officieel toegevoegd aan de A-selectie, terwijl aan de linkerkant Mateo Chávez van CD Guadalajara is aangetrokken. Door zijn betrokkenheid bij de gewonnen Gold Cup voegde Chávez zich later bij de voorbereiding, maar in die korte periode maakte de Mexicaanse international al een veelbelovende indruk. Tijdens zijn officiële debuut, in een oefenwedstrijd tegen AA Gent (2-1), scoorde Chávez de overwinningsgoal. Na het verkrijgen van de bal op de vijandelijke helft. De 21-jarige linksback presteerde opvallend genoeg op de as van het veld: in aanvallend opzicht wisselt Chávez af tussen de binnen- en buitenbaan. Defensief valt hij op door zijn vastberadenheid en felheid in de persoonlijke duels. Met de komst van Chávez is het verwachte vertrek van Møller Wolfe alvast opgevangen.
Mateo Chavez
Jeroen Zoet is het seizoen begonnen als keeper. De eerste doelman Rome-Jayden Owusu-Oduro heeft te maken met een liesblessure, een blessure die hem eerder deze zomer ook al het EK Onder-21 heeft belemmerd. Met Zoet en Hobie Verhulst heeft Martens ervaringen in de vervanging, evenals de 22-jarige Daniel Virginio Deen. Jeugdtalent Kiyani Zeggen is in zijn kielzog arriverend. Na de blessure van Verhulst tijdens de wedstrijd tegen Olympiakos op zaterdag, maakte de achttienjarige Zeggen zijn officiële debuut.
MIDDENVELD
Gewoonlijk is Sven Mijnans niet de moeilijkste in zijn communicatie met de media. Altijd beschikbaar voor wedstrijden, met een duidelijke visie op het spel en waar nodig ook zelfkritisch. Deze zomer is het anders. Dit hangt volledig samen met de specifieke interesse van PSV in de aanvallende middenvelder. De club uit Eindhoven had als doel Mijnans te halen als opvolger van Malik Tillman en stelde een bod van meer dan tien miljoen euro voor. AZ houdt vast aan ten minste veertien miljoen, bij voorkeur van een buitenlandse club, en dat liefst niet eerder dan volgend jaar. Voetbaldirecteur Max Huiberts maakte in heldere woorden de deur naar PSV dicht, en sindsdien houdt Mijnans zich tegenover de pers in. De breed uitgemeten perikelen omtrent de belansgtelling van PSV hadden impact op zijn seizoensvoorbereiding. Mentaal belandde Mijnans in een spagaat, terwijl hij fysiek ook nog kampte met peesklachten in zijn knie. Die optelsom kwam zijn inbreng tijdens de oefencampagne niet ten goede. Zijn professionele houding wordt geprezen binnen AZ, maar een basisplaats bij de officiële aftrap van het seizoen zat er nu nog niet in voor hem. Tijdens die wedstrijd tegen Ilves Tampere liet Mijnans opnieuw zien waarom PSV hem graag wil en AZ hem wil behouden. Als invaller nam hij direct de controle over, balvast en scherp in zijn passingen. Binnen dertig minuten had de linkspoot zowel een doelpunt als een assist gescoord. AZ heeft nog steeds goede kansen om te overleven in de voorronde van de Conference League, na de nederlaag van 4-3 in Finland.
Hoewel Mijnans in de afgelopen weken nog moeite had met zijn fysieke en mentale conditie, verbeterde Kees Smit de vorm van het EK Onder-19 bij zijn club. De negentienjarige middenvelder heeft een indrukwekkende voorbereiding afgeleverd, met de oefenwedstrijd tegen Almere City (3-2) als hoogtepunt. Hij was direct betrokken bij alle AZ-doelpunten, met twee doelpunten en een assist. Waarmee het kind van de club zijn duidelijke ambities onder de aandacht bracht. Smit streeft ernaar een basisplek te veroveren, waarbij het van groot belang is om zijn unieke talenten te laten zien. Tijdens de zoektocht van AZ naar extra doelpunten, na de teleurstellende score van vorig seizoen, kunnen zijn unieke kwaliteiten hieraan bijdragen.
De vraag is vanaf welke positie dit moet plaatsvinden. Martens beschouwt Smit op de lange termijn als een perfecte nummer 8, terwijl het toptalent op het EK uitstekend presteerde op de meer aanvallende nummer 10-positie. De favoriete positie van Mijnans is eveneens de tien positie bij AZ. “Aan het einde van de rit zetten spelers zelf hun mogelijkheden opzij,” zegt Martens. ‘Sven en Kees kunnen ongetwijfeld ook samen spelen. We hebben dat vorig seizoen ook al gedaan, met Kees op de acht positie.
Jordy Clasie en Koopmeiners strijden bij die mogelijkheid om de derde positie op het middenveld, in de zone die controle heeft en opbouwt. Daarnaast is er ook Dave Kwakman, die na zijn succesvolle huurperiode bij FC Groningen weer terugkeert naar zijn oude club. Martens stelt: ‘Op het gebied van voetbal bereikte Dave eenvoudig het niveau bij Groningen, op een andere positie dan hij bij ons heeft’. ‘Dave beschikt over veel talenten. Hij doet nu aanzienlijke investeringen in zijn fysieke groei en loopvermogen, wat soms leidde tot een tekort aan energie tijdens de voorbereiding. Maar dat zal wel komen. "We werken bij hem aan een plan en dat gaat goed." Zico Buurmeester voegt zich bij het zestal kandidaten voor het middenveld, met zijn veelzijdigheid en voortdurende groei als sterke punten. Voor Kristijan Belic is het doek gevallen. De Servische middenvelder is na een slecht-nieuws-gesprek met de clubleiding op weg naar de uitgang. Intussen wordt de deur open gezet voor Matej Sin, een 21-jarige middenvelder van het Tsjechische Banik Ostrava, die al enige tijd wordt gevolgd door AZ.
AANVAL
Evenals Belic kreeg ook Mayckel Lahdo te horen dat hij niet meer in de plannen van Martens voorkomt en uit mag kijken naar een andere club, ondanks dat twee andere vleugelspelers, Ruben van Bommel (PSV) en Jayden Addai (Como), AZ deze transferperiode hebben verlaten. ‘Mayckel heeft een belangrijke rol gespeeld, maar er zijn ook aspecten waarin we onvoldoende vooruitgang hebben ervaren’, legt Martens uit. ‘Bij jonge spelers is het nodig om geduld te hebben. Mayckel is hier echter al een tijdje. "Dan neem je beslissingen."
AZ haalde voor vier miljoen euro de Deense jeugdinternational Isak Jensen, een vleugelspits die een gevarieerd aanvalsspel heeft en een krachtige vrije trap in zijn rechtervoet kan plaatsen, ter vervanging van Van Bommel. Jensen moet het strijden tegen Ro-Zangelo Daal, die afkomstig is uit de jeugdopleiding in Alkmaar en vorige week een van de weinige sterke punten in Finland was. Aan de rechterzijde vechten Ernest Poku en Ibrahim Sadiq om de vleugel positie.
De meeste aandacht ligt echter op de centrale spitspositie. Martens moet daar een complexe beslissing nemen, met twee spelers die als basiswaardig worden beschouwd. Afgelopen seizoen was Troy Parrott de favoriete keuze, maar door de groei en fysieke vooruitgang van Mexx Meerdink is de situatie veranderd. Meerdink is dit seizoen gericht op een doorbraak in Alkmaar, nadat Barcelona hem drie keer heeft benaderd, waarvan de laatste keer tijdens de winterstop. De getalenteerde spits streeft ernaar zijn stempel te drukken bij de club die hem heeft opgeleid, en ook de titel van topscorer in de Eredivisie is een persoonlijk doel. Meerdink heeft net zijn contract verlengt tot medio 2030. Door zijn opvallende afwezigheid op het EK Onder-21, was Meerdink, in tegenstelling tot Parrott, vanaf de eerste groepstraining betrokken bij de voorbereiding van de wedstrijd. Dat voordeel resulteerde echter niet in een basisplek in de eerste cruciale wedstrijd van deze zomer, vorige week in de tweede voorronde van de Conference League. Martens koos voor Parrott, die zijn vertrouwen terugbetaalde met een doelpunt en een assist in Finland. Meerdink deed die avond wat hij vorig seizoen al vaak deed: hij maakte een doelpunt als invaller op een cruciaal moment, waardoor de schade beperkt bleef tot een nederlaag van 4-3. Voor Martens zal het dit seizoen een uitdaging zijn om beide spitsen tevreden te houden. Hij kiest ervoor om vragen over de interessante concurrentiestrijd te negeren. De Belgische coach is van mening dat de druk op de strijd tussen Mexx en Troy te hoog wordt gesteld. ‘Let op, uiteindelijk zoek je naar stabiliteit en automatismen binnen je team. Toch komen de kwaliteiten van spelers af en toe zeer dicht bij elkaar. In het seizoen kunnen er momenten zijn waarop de ene het beter presteert, terwijl dit in andere fasen ook voor de ander geldt. "Ze moeten elkaar daarin aanmoedigen." Of Martens binnenkort Meerdink of Parrott zal kiezen als eerste doelman? ‘Het is mogelijk niet. "Misschien," zegt hij terwijl hij de kerk in het midden houdt. ‘Met slechts elf spelers is het niet mogelijk om iets te bereiken met deze ploeg.’ In de schaduw van Meerdink en Parrott is ook Lequincio Zeefuik nog in beeld. De twintigjarige spits tekende anderhalf jaar geleden een contract tot 2029, maar heeft nog geen potten kunnen breken bij AZ. Vorig seizoen werd Zeefuik een half jaar uitgeleend aan het Belgische OH Leuven, waar hij in zestien wedstrijden niet tot scoren kwam. Momenteel kampt de jongeling met een hamstringblessure.
VERBETERPUNTEN
Een enkel beeld kan soms meer zeggen dan duizend woorden. Een screenshot van het moment waarop de vierde tegengoal in Finland werd gescoord. De bal is over de zijlijn gegaan en terwijl Ilves Tampere het spel snel opnieuw begint met een nieuwe bal, zijn vijf spelers van AZ niet alert. Acht seconden later gebeurt het. ‘Tijdens de nabespreking vertelde Martens zijn spelers: ‘Er waren te veel momenten in de wedstrijd waarin we niet goed hebben geschoten, en dit moment was daar een voorbeeld van’. ‘Daar heb ik met verbazing naar gekeken, net als de jongens zelf. Af en toe maak je gebruik van twintig beelden om iets te verduidelijken, maar dit keer was slechts één beeld voldoende. Progressie start met het confronteren. En laten zien dat dergelijke zaken niet worden geaccepteerd.
Het meest zorgwekkend voor Martens bij de officiële seizoenstart, was het gebrek aan concentratie en scherpte op cruciale wedstrijdmomenten. Wat verwijt de trainer zichzelf in dit verband? ‘Het feit dat dit er tóch is ingeslopen, zet je natuurlijk aan het denken’, reageert Martens. ‘Je zoekt altijd naar de balans tussen vertrouwen uitstralen en je spelers scherp houden. Vooraf hadden we de inschatting gemaakt dat de scherpte voldoende aanwezig was. Jordy Clasie verwoordde dat ook nog, een dag voor de wedstrijd. Bij momenten was dat ook wel terug te zien. Maar we zijn vaker in de problemen gekomen dan verwacht. Soms moet je in een wedstrijd accepteren dat je even niet de betere ploeg bent. Dan moet je zorgen dat je geen schade oploopt. Dat is ons niet gelukt.’
Maarten Martens
De verbeterpunten van AZ waren in de voorgaande weken ook al enkele keren aan de oppervlakte gekomen. Belangrijke mikpunten zijn dominanter spel en een hoger rendement, vooral tegen compacte opponenten, gekoppeld aan defensieve betrouwbaarheid. De oefencampagne leverde in zeven wedstrijden een doelsaldo op van 12-9. Er werd verloren van Zulte Waregem (0-1) en Olympiakos (0-2), alleen het duel met het Schotse Kilmarnock leverde een clean-sheet op (2-0).
Meer dan in het inkopen van routine, zoekt AZ het in doorontwikkeling van de huidige selectie. Mede daarom is Maarten Stekelenburg toegevoegd aan de technische staf, hij is de nieuwe assistent en transitiecoach. Stekelenburg heeft ruime ervaring met talentontwikkeling, in vorige functies als jeugdtrainer bij Ajax, hoofd opleiding van Ajax Cape Town en bondscoach van Oranje Onder-17 en Onder-19. In de huidige selectie van AZ zijn dertien spelers afkomstig uit de opleiding. Zij moeten de ruggengraat gaan vormen van een ploeg die ooit een hoofdprijs pakt.
Op kortere termijn moet AZ hopen op een herhaling van drie jaar geleden, toen de club ook al beroerd uit de startblokken kwam. De ploeg van toenmalig trainer Pascal Jansen verloor dat seizoen de eerste Europese voorrondewedstrijd met 1-0 bij Dundee United. AZ walste in de return met 7-0 over de Schotten heen en zou uiteindelijk de halve finale van de Conference League bereiken. Martens beseft dat een dergelijk scenario bijsturing vereist. In zijn eigen woorden: ‘We weten dat er werk te doen is.’
Bron: Voetbal International